Ons werk heeft veel verschillende functies in onze levens. Het kan gewoon een bron van inkomen zijn maar ook een bron van erkenning en/of een bron van creatieve uitdaging. Het kan ook een bron van spanning worden en deze spanning kan toenemen totdat er sprake is van stressklachten. Bij het counselen van iemand met burnout of andere stressklachten is het belangrijk om op zoek te gaan naar welk functie het werk heeft in zijn/haar leven.
Volgens v.d. Klink en Terluin kan onderscheid worden gemaakt tussen drie Latijnse betekenissen van het woord 'arbeid': 'labor' oftewel inspanning/belasting, 'opus' oftewel creatieve uitdaging en 'negotium' oftewel de afwezigheid van rust. Zolang de inspanning ervaren wordt als een uitdaging en afgewisseld wordt met voldoende rust, is er sprake van een gezonde relatie met het werk.
Er is ook een ander, eenvoudiger manier om dit uit te leggen: iedereen heeft een bepaalde draaglast (de hoeveelheid inspanning die men moet verrichten) en een bepaalde draagkracht (de hoeveelheid inspanning die men aan kan). Het gaat dus om een wisselwerking tussen de persoon en zijn werkomgeving. Als de draaglast veel kleiner is dan de draagkracht bestaat er kans dat iemand zich gaat vervelen en op zoek gaat naar meer, hoger, zwaarder enz. Als de draaglast veel groter is dan de draagkracht zal, over een langere periode, overbelasting ontstaan. Dit uit zich op heel veel verschillende manieren: slapeloosheid, prikkelbaarheid, vermoeidheid maar eventueel ook angst, depressie of fysieke klachten. We kennen verschillende gradaties van werkstress: overmatige werkstress, overspannenheid en burnout.
Iemand die werkverslaafd is ("workaholic")werkt altijd meer en harder dan nodig is, ook als hij er geen plezier aan beleeft. Dit kan zich uiten via perfectionisme, prestatiedwang of afhankelijkheid van het werk om een goed gevoel over zichzelf te hebben. Werkverslaving is moeilijk te herkennen en behandelen omdat hard werken een positieve waardering heeft in onze maatschappij.
Voor de counselor is het van belang om een goede diagnose te stellen (werkstress, overspannenheid of burnout? wel of geen sprake van werkverslaving?). Bij preventieve behandeling of terugkeer naar de werkplek zal aandacht moeten worden besteed aan zowel de draaglast als aan de draagkracht. Welke functie heeft het werk in het leven van de cliënt? Is er sprake van opgelegde werkdruk of zoekt de cliënt zelf steeds de grenzen op van wat hij/zij aan kan? Soms is het voldoende om vooral te kijken naar de werksituatie zelf. Soms is het belangrijker om naar iemand zijn totale situatie te kijken en te ontdekken waarom het werk zo'n onevenredig grote betekenis heeft gekregen.
Het is altijd van groot belang om daarbij uit te gaan van de (bewuste of onbewuste) kennis die de cliënt zelf heeft over de rol van werk in zijn/haar leven en de eigen kracht om tot oplossingen te komen.
